विश्व स्वास्थ्य संगठनको प्रतिवेदनअनुसार विश्वमा हरेक वर्ष एक करोड ७९ लाख मानिसको मृत्यु मुटु रोगका कारण हुने गरेको छ । विश्वव्यापी रूपमा यो संख्या ३१ प्रतिशत पुग्छ। यो उल्लेखनीय छ कि मुटुराेगका कारण मृत्यु हुनेमध्ये ८५ प्रतिशत हृदयघातका कारण हुन्छन्।
तथापी, मुटुरोग विशेषज्ञका अनुसार हृदयघात भइहालेमा बिरामीलाई तुरुन्तै प्राथमिक उपचार गरियो भने उसको ज्यान भने बचाउन सकिन्छ । जसकाे लागि केही उपाय भने जान्नुपर्छ ।
वास्तवमा, हृदयघात र छाती दुखाइबीचको भिन्नता जान्न धेरै महत्त्वपूर्ण छ। सामान्य छाती दुखाइ भएमा १५ देखि २० मिनेटमा हट्छ भने हृदयाघात भएमा दुखाइ २०-३० मिनेट वा सोभन्दा बढी रहन सक्छ। र यसले मुटुको मांसपेशीमा ठूलो क्षति पुर्याउँछ ।
हृदयघात हुँदा कडा छाती दुख्ने, दुखाइ बङ्गारासम्म फैलिने, चक्कर लाग्ने तथा बेहोस हुने, पसिना आउने, र सास फेर्न गाह्रो हुने जस्ताे लक्षणहरू देखिन्छन् ।
माथिका कुनै पनि लक्षण देखिएमा तुरुन्तै सचेत हुनुपर्छ। यस्तो अवस्थामा बिरामीलाई प्राथमिक उपचार गरिहाल्नुपर्छ । तपाईंले हृदयघातमा प्राथमिक उपचारको लागि यी छ काम गर्न ढिलाइ गर्न हुन्न–
1. व्यक्तिलाई आरामदायी स्थितिमा बस्न लगाउनुहोस्
यदि व्यक्तिले सुत्ने इच्छा व्यक्त गर्छ भने उसलाई नरोक्नुहोस्। तदनुसार, व्यक्तिलाई सबैभन्दा सहज स्थितिमा राख्नुहोस्। यो सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण छ।
२. बिरामीको वरिपरि नउभिनुहोस्
बिरामीको वरिपरि समूहहरू कहिल्यै नबनाउनुहोस्, यसले हावाको प्रवाहलाई रोक्छ। बिरामीलाई निसास्साउन नदिनुहोस्। भीड बढ्नबाट रोक्नुहोस्।
3. लुगामा ध्यान दिनुहाेस्
यदि बिरामीले कुनै पनि टाइट लगाएको छ भने, यसलाई तुरुन्तै फुकाल्नुहोस्। यसो गर्दा बिरामी व्यक्ति आरामसँग सास फेर्न सक्षम हुनेछ ।
4. एस्पिरिन चक्की एक रामबाण
मुटुमा रगत नपुग्दा हृदयाघात हुन्छ । नसामा रगत जम्मा भएकाले मुटुसम्म पुग्न सक्दैन । यसका धेरै कारण छन्, जसमध्ये कोलेस्ट्रोल मुख्य कारण हो। चिकित्सकका अनुसार अधिकांश अवस्थामा एस्पिरिन एक प्रभावकारी समाधान साबित हुने गरेकाे छ ।
5. पानी अमृतको रूपमा काम गर्दछ
बिरामीलाई मनतातो पानी पिउन दिनुहोस् । पानी विस्तारै पिउन भन्नुहाेस् ।
6. एम्बुलेन्सको प्रतीक्षा नगर्नुहोस्, सकेसम्म चाँडो अस्पताल लग्नुहाेस्
एम्बुलेन्सको पर्खाइमा अक्सर बिरामीको स्वास्थ्यमा असर पर्छ। त्यसैले सकेसम्म चाँडो ट्याक्सी वा क्याब प्रयोग गर्नुहोस् र बिरामीलाई अस्पताल लैजानुहोस्। एजेन्सीकाे सहयाेगमा
