बच्चा होस् वा वयस्क, यो सबैलाई थाहा छ कि मोटोपन धेरै रोगहरूको कारण हो। खासगरी बालबालिकामा मोटोपना अत्याधिक बढ्दै गएमा केही विशेष कुरामा ध्यान दिनुपर्ने हुन्छ ।
मेटाबोलिक डिसअर्डर जेनेटिक जीनका कारण बालबालिकामा मोटोपना बढ्छ । वातावरण, गलत खानपान र खराब जीवनशैलीका कारण कतिपय बालबालिकामा मोटोपना बढेको पाइन्छ ।
मेटाबोलिक सिन्ड्रोम के हो ?
मेटाबोलिक सिन्ड्रोम धेरै पुरानो रोगहरूको समूह हो । जुन १० वर्ष मुनिका बालबालिकामा बढी देखिन्छ । जसले मुटु रोग र टाइप–२ मधुमेह निम्त्याउने गरेकाे पाइन्छ ।
मेटाबोलिक सिन्ड्रोममा, बच्चालाई पेटको तल्लो भागमा अत्यधिक बोसो, उच्च रक्तचाप, उच्च ट्राइग्लिसराइड्स, कम एचडीएल कोलेस्ट्रोल र उच्च रगतमा चिनीको समस्या हुन सक्छ।
इन्सुलिन प्रतिरोध
यस सिन्ड्रोमबाट पीडित बालबालिकाको मुख्य लक्षण मोटोपना वा बढी तौल हुनु हो। अत्याधिक तौलले इन्सुलिन प्रतिरोधी बनाउँछ।
इन्सुलिनले ग्लुकोजलाई शरीरका कोषहरूमा प्रवेश गर्न मद्दत गर्छ। जब शरीरले इन्सुलिनलाई राम्रोसँग प्रतिक्रिया दिन असमर्थ हुन्छ, इन्सुलिन प्रतिरोध हुन्छ।
मेटाबोलिक सिन्ड्रोमको लक्षण
मोटोपना, पेटको बोसो, एक्यान्थोसिस निग्रिकन्स यस सिन्ड्रोमबाट पीडित बालबालिकामा हुन्छ। जसमा छालाको रङ गाढा हुने जस्ता लक्षण देखिन्छन् ।
यो सिन्ड्रोम र मोटोपनाका कारण बच्चालाई फ्याटी लिभर, पीसीओएस र अब्सट्रक्टिव स्लीप एपनिया पनि हुन सक्छ।
जीवनशैली र खानपानमा केही परिवर्तन
मेटाबोलिक सिन्ड्रोमलाई जीवनशैलीमा केही परिवर्तन गरेर उपचार गर्न सकिन्छ। तौल घटाएर रक्तचाप, ब्लड सुगर र लिपिडलाई नियन्त्रण गर्न सकिन्छ। बढ्दो बच्चाहरूमा मोटोपना नियन्त्रण गर्नुपर्छ। डाक्टर वा आहारविज्ञको सहयोगमा मोटोपना नियन्त्रण गर्न सकिन्छ।
उदाहरणका लागि, तपाईंले आफ्नो बच्चालाई बाहिरको खाना, जंक फूड वा चिनीयुक्त पेय पदार्थ पिउन दिनु हुँदैन। उनीहरूको आहारमा सकेसम्म धेरै तरकारी, फलफूल र सम्पूर्ण अन्न खुवाउनुहोस्।
आफ्नो बच्चाको स्क्रिन समय पूर्ण रूपमा घटाउनुहोस्। र आफूलाई सकेसम्म शारीरिक रूपमा सक्रिय राख्नुहोस्। नेशनल लाइब्रेरी अफ मेडिसिनका अनुसार यदि यो सिन्ड्रोमको उचित उपचार गर्न हो भने बच्चालाई व्यवहारिक हस्तक्षेप, उचित पोषण र अधिकतम शारीरिक क्रियाकलाप गर्नुपर्छ। एजेन्सीबाट