विश्व स्वास्थ्य संगठन (डब्लुएचओ)ले हालसालै मन्कीपक्सको नयाँ प्रकारको प्रकोपलाई लिएर विश्वव्यापी आपतकाल घोषणा गरेको छ। यो नयाँ भेरियन्ट गत वर्ष फैलिएको मन्कीपक्सभन्दा धेरै गूणा घातक रहेको बताइएको छ ।
अफ्रिकाको प्रजातान्त्रिक गणतन्त्र कंगोमा यस वर्षको सुरुदेखि हालसम्म १४ हजारभन्दा बढी मान्कीपक्सका घटनाहरू रिपोर्ट गरिएका छन् र तीमध्ये ५२४ जनाको मृत्यु भइसकेको छ।
१५ वर्ष मुनिका बालबालिका र महिलाहरु बढी जोखिममा छन् । यो रोग अफ्रिकाका १३ देशमा फैलिसकेको छ ।
यीमध्ये केही देशहरूमा, मन्कीपक्सका केसहरू पहिले कहिल्यै रिपोर्ट गरिएको थिएन।
डब्ल्यूएचओका महानिर्देशक टेड्रोस अधानोम गेब्रेयससले अफ्रिका बाहिर र अन्य देशहरूमा यसको फैलावटको सम्भावना धेरै रहेको बताएका छन्। मन्कीपक्स एक संक्रामक रोग हो, जुन पहिलो पटक सन् १९७० मा प्रजातान्त्रिक गणतन्त्र कंगोमा पहिचान भएको थियो ।
यो भाइरस दुई प्रकारका हुन्छन्– क्लेड I र क्लेड II ।
कुनमा कस्ताे भिन्नता ?
क्लेड I बढी घातक छ र यसले मध्य अफ्रिकाको कङ्गो बेसिनमा दशकौंदेखि प्रकोप निम्त्याएको छ। एकै समयमा, कम गम्भीर क्लेड II पश्चिम अफ्रिकाका केही भागहरूमा देखिएकाे छ। यसअघि यस्ताे राेग धेरैजसो अवस्थामा मुसाजस्ता संक्रमित जनावरको सम्पर्कमा आउँदा मानिसमा सर्ने गरेको थियो । यस रोगका लक्षणहरूमा ज्वरो आउने, मांसपेशी दुख्ने र छालामा ठूला फोहोरहरू देखा पर्छन्।
क्लेड II को नयाँ संस्करण
मे २०२२ मा, क्लेड II, क्लेड IIb को संस्करण विश्वव्यापी रूपमा फैलिएकाे थियाे । जसले मुख्यरूपमा समलिङ्गी र उभयलिंगी पुरुषहरूलाई असर पारेकाे थियाे ।
जुलाई २०२२ मा डब्ल्यूएचओले यसलाई विश्वव्यापी आपतकाल घोषणा गर्यो, जुन मे २०२३ सम्म रह्यो।
तर अब क्लेड I, क्लेड Ib को नयाँ उत्परिवर्तित संस्करण देखा परेको छ, जुन निकै घातक छ। यो पहिलो पटक सेप्टेम्बर २०२३ मा कंगोको कामितुगा शहरमा यौनकर्मीहरूमा भेटिएको थियो।
किन नयाँ भेरियन्टहरू चिन्ताको विषय बने ?
यो नयाँ भेरियन्टको बारेमा सबैभन्दा ठूलो चिन्ता यो छ कि यो यौन सम्पर्क बाहेक अन्य तरिकामा फैलिरहेको छ, जसमा बच्चाहरू पनि समावेश छन् । क्लेड Ib ले लगभग ३.६ प्रतिशत केसहरूमा मृत्यु निम्त्याउँछ र क्लेड II भन्दा बढी गम्भीर रोग निम्त्याउँछ।
कंगोका लगभग सबै प्रान्तहरू अब क्लेड I वा क्लेड Ib द्वारा हावी छन्।
डब्लुएचओको तथ्यांकअनुसार गत वर्षको तुलनामा यस वर्षको पहिलो छमाहीमा बाँदरमा धेरै केसहरू देखिएका छन्। अफ्रिका सीडीसीका अनुसार जनवरी २०२२ र अगस्ट २०२४ सम्म अफ्रिकामा मन्कीपक्सका ३८ हजार ४६५ केसहरू थिए र एक हजार ४५६ जनाको मृत्यु भएको थियो।
हालै, यसको पहिलो केस बुरुन्डी, केन्या, रुवान्डा र युगान्डामा पनि रिपोर्ट गरिएको छ। यो नयाँ भेरियन्ट विश्वभर चिन्ताको विषय बनेको छ र वैज्ञानिकहरू यसको बारेमा थप जानकारी सङ्कलन गर्न काम गरिरहेका छन्। एजेन्सीबाट
