काठमाडाैं । के युक्रेनी राष्ट्रपति भोलोडिमिर जेलेन्स्की साँच्चै ‘जाेकर राष्ट्रपति’ साबित हुन लागेका हुन् ? जेलेन्स्की विगतमा पेशाले हास्य कलाकार थिए तर, यसपटक उनी राजनीतिमा पनि जाेकर बन्ने तहमा पुगेका छन् ।
युरोप पक्कै पनि युक्रेन र जेलेन्स्कीको बारेमा चिन्तित छ, तर कुनै पनि देशसँग यसको समाधान छैन।
फ्रान्सेली राष्ट्रपति इमानुएल म्याक्रोंले आफ्ना अमेरिकी समकक्षी डोनाल्ड ट्रम्पलाई भेटेर युक्रेन युद्धबाट सम्मानजनक निकासको माग गरेका छन्। तर, यतिबेला पुटिन र ट्रम्प मुस्कुराइरहेका छन् ।
राष्ट्रपति ट्रम्प कहिल्यै पनि युक्रेन-रूस युद्धको पक्षमा थिएनन्। जहाँ उनी जेलेन्स्कीको भूमिकालाई ‘जाेकर’ भनेर गिल्ला गरिरहेका थिए । उनी हाल जेलेन्स्कीलाई तानाशाह पनि भन्ने गर्छन् ।
ट्रम्पले यस्तै बयान दिएर पूर्व राष्ट्रपति जो बाइडेनको नीतिको कडा आलोचना गरेका थिए। राष्ट्रपतिकाे चुनावी अभियानका क्रममा पनि उनले अमेरिकी जनतालाई आफू सत्तामा आएमा रुस-युक्रेन युद्ध रोक्ने वाचा गरेका थिए।
‘याे युद्ध राेकिनुपर्छ, जसले विश्वलाई आसन्न आर्थिक मन्दीको खतराबाट बाहिर निकाल्नेछ। हामी हाम्रो देशलाई महान अमेरिका बनाउनेछौं’, ट्रम्पले भनेका थिए ।
राष्ट्रपति बन्ने बित्तिकै ट्रम्पले नेटो, विश्व स्वास्थ्य संगठन र पेरिस जलवायु परिवर्तन सम्झौतालाई एक-एक गरी प्रहार गर्न थाले। युक्रेन पनि स्तब्ध भयो र अमेरिकी सहयोग नपाएसँगै रोकियो।
ट्रम्पले बाइडेनको नीतिलाई उल्टो पारे
पूर्व राष्ट्रपति जो बाइडेन युक्रेनलाई समर्थन गरिरहेका थिए, र राष्ट्रपति जेलेन्स्की नेटो र युरोपको समर्थनमा रूससँग लडिरहेका थिए ।
तर, राष्ट्रपति ट्रम्पले भने त्यो नीतिलाई उल्टो पारिदिए ।
युरोपेली संघको तर्फबाट संयुक्त राष्ट्र संघको महासभामा युक्रेनमाथिको आक्रमणको लागि रुसविरुद्ध निन्दा प्रस्ताव पेश गरिएको छ। तर, अमेरिकाले यो प्रस्तावमा रुसको समर्थनमा मतदान गरेकाे छ । युक्रेनलाई आफ्नै हालतमा छाड्ने कुरा अमेरिकाकाे छ ।
ब्रिक्स सदस्य राष्ट्र भारत र चीनसहित ६५ देशले रुसको पक्षमा अडान लिँदै मतदानमा भाग लिएनन्।
जसले इयूकाे प्रस्ताव कमजोर भयो र युक्रेनमा शान्ति ल्याउने, सकेसम्म चाँडो शत्रुता अन्त्य गर्ने र तनाव अन्त्य गर्ने राष्ट्रपति ट्रम्पको मनसाय पुष्टि भयो।
राष्ट्रपति सी जिनपिङ, राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिन, राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्प तीनै जना एउटै सिधा रेखामा छन्। सिंगाे युरोप, ट्रम्पकाे अडान स्वीकार गर्न बाध्य भएकाे छ।
महाशक्तिहरू बीच देखा परेको यो सहमतिले युक्रेनको चिन्तालाई उल्लेखनीय रूपमा बढाएको छ। राष्ट्रपति जेलेन्स्कीको दुवै हात खाली भएकाे छ।
अहिले राष्ट्रपति जेलेन्स्कीले शान्तिकाे सुनिश्चितता भएमा आफूले राजीनामा दिने बताएका छन् ।
अमेरिकाले युद्धमा खर्च भएको सहयोग रकम माग्दै
राष्ट्रपति जेलेन्स्कीले अमेरिकी राष्ट्रपति ट्रम्पलाई सन्देश पठाएका छन्। सन्देशमा भनिएको छ कि उनी तीन वर्षे युद्धको क्रममा अमेरिकाबाट प्राप्त ५०० अर्ब डलरलाई ऋण मान्दैनन्। यो सहायता रकम उनी र तत्कालीन राष्ट्रपति बाइडेन बीच भएको सम्झौतामा आधारित छ। जुन ऋण हाेइन ।
तर, ट्रम्पले युक्रेनको खनिज पदार्थबाट ५०० अर्ब डलरको क्षतिपूर्ति माग गरेका छन् ।
तीन वर्षसम्म चलेको यो युद्ध चौथो वर्षमा प्रवेश गरेको छ । यी तीन वर्षमा दुवै देशका करिब २ लाख सैनिक मारिएका छन् । युक्रेनका १० लाख मानिसहरूले आफ्नो घर छोडेर बाहिर शरण लिएका छन् । २० लाखभन्दा बढी बालबालिका यस त्रासदीको शिकार भएका छन् ।
यो विनाशको दृश्य यति खतरनाक छ कि कुनै समय आफ्नो समृद्धिको घमण्ड गर्ने युक्रेनमा जताततै युद्धको भयावहताका संकेतहरू देखिन्छन्। खर्बौं डलर गुमाएकाे छ ।
जसमा रुसले नोक्सान बेहोरेको छैन भन्ने होइन। युक्रेनसँग लड्दा रुसका सैनिकहरू पराजित मात्र भएका छैनन्, यसको रणनीतिक क्षमताहरूमा पनि ठूलो असर परेको छ।
के युक्रेनले नेटोबाट समर्थन पाउनेछ ?
युक्रेनको युद्ध नेटो संगठनमा आफ्नो सदस्यताको उद्देश्यले सुरु भएको थियो ।
तर, यतिबेला राष्ट्रपति ट्रम्प र राष्ट्रपति पुटिनका अधिकारीहरूले युक्रेन-रूस युद्धको अन्त्यबारे छलफल गरिरहेका छन् । ट्रम्पलाई धेरै कडा मोलमोलाई गर्ने व्यक्ति मानिन्छ। रुस, विशेषगरी पुटिन, क्षेत्रीय सुरक्षाको बारेमा धेरै संवेदनशील छ । त्यसैले, यहाँबाट युक्रेनको नेटो संगठनको सदस्य बन्ने सम्भावना कम हुँदै जान्छ।
रुसबाट युक्रेनको सुरक्षा र क्षेत्रीय सुरक्षा पक्कै पनि ठूलो मुद्दा हो। यस विषयमा विश्वका दुई महाशक्तिहरूको अडान के हुन्छ भनेर हेर्न बाँकी छ।
राष्ट्रपति ट्रम्पले युरोपेली संघ र फ्रान्सेली राष्ट्रपति म्याक्रोंको कुरा कति सुन्छन् ? बेलायतसँग सधैं अमेरिकाको कुरा सुन्नु बाहेक अर्को विकल्प थिएन । रुस र उसका व्यवसायीहरू विश्वमा आफ्नो व्यवसाय र अमेरिकी आर्थिक प्रतिबन्धहरूको बारेमा चिन्तित छन्।
यो बुझिन्छ कि राष्ट्रपति ट्रम्पको टोली यो सबैबाट बाहिर निस्कने बाटो खोज्न व्यस्त छ। एजेन्सीबाट
