काठमाडौं । पाइयोरिया भनेको गिजामा हुने संक्रमण हो, जुन ब्याक्टेरियाले गर्दा हुन्छ। यी ब्याक्टेरियाले तपाईंको दाँत र गिजालाई असर गर्ने चिकित्सकहरू बताउँछन्। पायोरिया रोगले तपाईंको दाँतको हड्डी र दाँतलाई क्षति पुर्याउन सक्छ। यो रोगले प्रायः गिजालाई असर गर्छ। यसको प्रभावले दाँतमा सामान्य दुखाइका साथै असह्य पीडा समेत पनि हुन सक्छ।
मुख र दाँत राम्ररी सफा गरेर मात्र पायोरिया रोगबाट बच्न सकिन्छ। यस रोगको सामान्य अर्थ दाँतको वरिपरि सून्निनु हो, जसमा ब्याक्टेरिया दाँतको सतह वरिपरि हुन्छ र यो ब्याक्टेरियाले पेरियोडोंटाइटिस भन्ने रोग निम्त्याउँछ। यसकारण मानिसको मुखमा दुर्गन्ध बढ्छ, पायोरियाको ब्याक्टेरियाले दाँत वरपरको गिजाको तन्तुमा असर गर्छ र गिजा सुन्निन्छ। यसैकारण गिजा रातो हुने र कहिलेकाहीँ त्यसबाट रगत बग्ने समस्या हुन्छ।
पेरियोडोंटाइटिस भनेको गिजाको सामान्य संक्रमण हो, जसले दाँतको नरम तन्तु र हड्डीलाई क्षति पुर्याउँछ। समयमै उपचार गरिएन भने दाँत वरपरको हड्डी बिस्तारै नष्ट हुँदै जाने जोखिम बढि हुन्छ।
के हो पायोरिया हुनुको प्रमुख कारण ?
मुखमा विभिन्न किसिमका ब्याक्टेरिया हुन्छन्, तीमध्ये धेरैजसोले कुनै हानी गर्दैनन्। तर हरेक दिन दाँत राम्ररी सफा नगर्दा मुखमा ब्याक्टेरिया बढ्न थाल्छ, जसले दाँत र गिजामा पायोरिया हुने गर्छ।
१, खानामा पाइने स्टार्च र मुखमा पाइने ब्याक्टेरियासँग सम्पर्कमा आएपछि दाँतमा प्लाक पहेलो कस बन्छ।
२, दाँतमा प्लाक जम्मा हुँदा ब्याक्टेरियाले एनाबोलिक नामक हानिकारक विषाक्त पदार्थहरू छोड्छ जसले गिजा, दाँत र हड्डीलाई क्षति पुर्याउँछ।
३, पिरियडोन्टाइटिस सामान्यतया दाँत राम्ररी सफा नगर्दा हुन्छ।
४, केही औषधि वा धुम्रपानको कारणले मुख सुक्खा हुँदा पनि पायोरिया हुन सक्छ।
पायोरियाको प्रकार के के हुन्छन् ?
क्रोनिक पेरियोडोंटाइटिस : यो पाइयोरियाको सबैभन्दा सामान्य प्रकार हो, जसले अधिकांश वयस्कहरूलाई असर गर्छ र बच्चाहरूमा कम प्रभाव पार्छ। यदि समयमै उपचार गरिएन भने यसले गिजा, हड्डी र दाँतमा ठूलो क्षति पुर्याउन सक्छ।
आक्रामक पेरियोडोंटाइटिस : यो सामान्यतया बच्चाहरु वा युवाहरुमा हुने गर्दछ। यसले कमै मानिसलाई असर गर्छ। यदि यसको उपचार गरिएन भने दाँतको हड्डी र दाँत गम्भीर रूपमा क्षतिग्रस्त हुन्छ।
नेक्रोटाइजिंग पेरियोडोंटाइटिस : यो एक गम्भीर संक्रमण हो जसले गिजाको तन्तु, हड्डीको लिगामेन्ट र समर्थन गर्ने हड्डी (नेक्रोसिस)लाई रगत आपूर्तिमा कमी ल्याउँछ, जुन एचआईभी संक्रमण भएका मानिसहरूमा हुन्छ वा अन्य कारणले कुपोषणको सिकार भएका छन्। उनीहरू यसबाट ग्रसित भएको पाइन्छ।
पायोरियाका लक्षणहरू रोगको चरणमा निर्भर हुन्छन्, तर सामान्यतया निम्न लक्षणहरू देख्न सकिन्छ।
– दाँत माझ्दा गिजाबाट रगत बग्छ।
– सास गन्हाउँछ।
– पाइरोरियाले दाँतलाई गिजाबाट अलग गराउँछ।
– पायोरियाका लक्षणहरू गिजा सुन्निएर देखा पर्छन्।
– चपाउँदा दुखाइ महसुस हुन्छ।
– दाँत बीचमा खाडल जस्तो बन्छ र दाँत टुट्ने डर पनि हुन्छ ।
– मुखको स्वाद परिवर्तन हुन्छ।
यदि तपाईंले यी सबै समस्याहरू भोग्दैहुनुन्छ भने तपाईं तुरुन्तै डाक्टरसँग परामर्श लिनु जरुरी छ। किनकि यो पायोरियाका लक्षण हुन्।
