क्यालिफोर्निया । जलवायु परिवर्तन अब केवल वैज्ञानिक बहसको विषय मात्र नभई विश्वव्यापी संकट बनेको छ। बढ्दो तापक्रम, चरम मौसमी घटनाहरू र प्राकृतिक प्रकोपको कारण पृथ्वीको भविष्यमाथि प्रश्न चिह्न खडा भएको छ।
संयुक्त राष्ट्र सङ्घको पछिल्लो प्रतिवेदनअनुसार, सन् २०२४ मा विश्वको औसत तापक्रम औद्योगिक कालअघिको तुलनामा १.२ डिग्री सेल्सियसले बढेको छ। यो संकटले विकसित र विकासशील दुवै राष्ट्रहरूलाई प्रभावित गरिरहेको छ। विश्वमा यसको प्रभाव खास गरेर उत्तरी ध्रुव र हिमालयजस्ता क्षेत्रहरूमा हिउँ पग्लने क्रम तीव्र भएको छ भने अफ्रिका र दक्षिण एसियामा खडेरी र बाढीको चपेटा बढ्दो छ।
अमेरिकामा हालैका जंगल आगो र युरोपमा आएको भीषण गर्मीले जलवायु परिवर्तनको भयावहता उजागर गरेको छ। त्यस्तै, बङ्गलादेश र मालदिभ्सजस्ता तटीय देशहरू समुद्रको सतह बढ्दा डुबानको जोखिममा परेका छन्।
विश्व बैंकको अनुमान छ कि सन् २०५० सम्ममा जलवायु परिवर्तनका कारण १४ करोडभन्दा बढी मानिस विस्थापित हुन सक्छन्। हरित गृह ग्यासको उत्सर्जन जलवायु परिवर्तनको प्रमुख कारक हो। कोइला, तेल, र ग्यासको अत्यधिक प्रयोग, जंगल विनाश र औद्योगिक गतिविधिले यो समस्या निम्त्याएको हो।
चीन, अमेरिका, र भारतजस्ता देशहरू सबैभन्दा ठुला कार्बन उत्सर्जक मानिन्छन् तर साना देशहरू पनि यो संकटबाट अछुतो भने छैनन्।अन्तर्राष्ट्रिय प्रयास पेरिस सम्झौताअन्तर्गत विश्वका देशहरूले तापक्रम वृद्धिलाई १.५ डिग्री सेल्सियसमा सीमित राख्ने प्रतिबद्धता जनाएका छन्।
सन् २०२५ मा हुने (कोप ३०) सम्ममा नयाँ रणनीति ल्याउने तयारी छ। युरोपेली संघले सन् २०५० सम्म ‘कार्बन न्यूट्रल’ बन्ने योजना अघि सारेको छ भने भारतले सौर्य ऊर्जामा ठुलो लगानी गरिरहेको छ। तर, धनी र गरिब देशहरूबिच सहयोग र कोषको विवादले समाधानमा बाधा पुर्याइरहेको छ।
आवश्यक कदम विश्व स्तरमा नवीकरणीय ऊर्जाको प्रयोग, वन संरक्षण, र हरित प्रविधिको विस्तार अपरिहार्य छ। साथै, व्यक्तिगत तहमा पनि ऊर्जा बचत, पुनर्चक्रण, र पर्यावरणमैत्री जीवनशैली अपनाउन जरुरी छ। जलवायु परिवर्तनविरुद्ध लड्न सबै देश र नागरिकको साझा प्रयास आवश्यक छ।जलवायु परिवर्तनले हामीलाई समयमै जाग्न आह्वान गरिरहेको छ। यो संकटको समाधान सम्भव छ, तर त्यसका लागि तत्काल र संयुक्त कदम चाल्नुपर्छ। यदि हामीले अहिले नै कार्य गरेनौँ भने भविष्यका पुस्ताले हामीलाई कहिल्यै माफ गर्ने छैनन्।
