क्यालिफोर्निया । अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले हालै लागू गरेको ट्यारिफ नीतिले विश्व व्यापारमा ठुलो हलचल ल्याएको छ। अप्रिल ५, २०२५ बाट लागू भएको यो नीतिले सबै देशबाट अमेरिका आयात हुने सामानमा १०% आधारभूत ट्यारिफ र केही देशका लागि थप “रेसिप्रोकल ट्यारिफ” लगाएको छ। नेपाल, भारत, चीनलगायतका देशहरूमा यसको प्रभाव फरक-फरक देखिन्छ।
नेपालको लागि रेसिप्रोकल ट्यारिफ शून्य छ, किनभने अमेरिकासँगको व्यापारमा नेपाल घाटामा छ। तथापि, १०% आधारभूत ट्यारिफले नेपालबाट अमेरिका निर्यात हुने हस्तकला, गलैँचा, पस्मिना र चियाजस्ता वस्तुको मूल्य बढाउन सक्छ। नेपालको कुल निर्यातमा अमेरिका महत्त्वपूर्ण बजार हो, र यो ट्यारिफले नेपाली व्यवसायी र अमेरिकामा रहेका नेपाली व्यापारीलाई चुनौती थप्न सक्छ। साथै, नेपालले भारत र चीनबाट ६५% सामान आयात गर्छ। यी देशहरूमा ट्यारिफको प्रभावले इन्धन, औषधि र मेसिनरीको मूल्यवृद्धि हुन सक्छ, जसले नेपाली उपभोक्तालाई असर गर्छ। पर्यटन क्षेत्रमा पनि विश्वव्यापी आर्थिक मन्दीको जोखिमले २०२४ मा १२ लाख पुगेको पर्यटक सङ्ख्या प्रभावित हुन सक्छ।
भारतले २६% रेसिप्रोकल ट्यारिफ र १०% आधारभूत ट्यारिफको सामना गर्नुपरेको छ। यो नीतिले इलेकट्रोनिक, रत्न-आभूषण, टेक्सटाइल र सूचना प्रविधि क्षेत्रलाई असर गर्नेछ, जसको अमेरिकी बजारमा करिब २३ अर्ब डलरको हिस्सा छ। तथापि, चीन (५४%), भियतनाम (४६%) र बङ्गलादेश (३७%) मा लागेको उच्च ट्यारिफले भारतलाई टेक्सटाइल, इलेकट्रोनिक र मेसिनरीमा अवसर सिर्जना गर्न सक्छ। भारतले ट्यारिफ कम गर्न अमेरिकासँग कूटनीतिक वार्ता तीव्र पारेको छ, र हालै बोर्बन, मोटरसाइकल र कृषि उत्पादनमा कर कटौती गरेको छ। प्रवासमा रहेका नेपाली व्यवसायी, जो भारतबाट सामान आयात गर्छन्, मूल्यवृद्धिको सामना गर्नुपर्ने हुन सक्छ।
चीनमाथि सबैभन्दा कडा ५४% ट्यारिफ लगाइएको छ, जसले पहिलेको २०% ट्यारिफलाई समेत समेट्छ। यसले स्मार्टफोन, खेलौना र अन्य उपभोक्ता सामानको मूल्य अमेरिकामा बढाउनेछ। चीनको वाणिज्य मन्त्रालयले यो नीतिलाई “विश्व अर्थतन्त्रलाई खतरामा पार्ने” भन्दै तत्काल खारेज गर्न माग गरेको छ। जवाफमा, चीनले अमेरिकी सामानमा ३४% देखि ८४% सम्म जवाफी ट्यारिफ लगाउने तयारी गरेको छ। यसले विश्व बजारमा चिनियाँ सामानको अधिक आपूर्ति निम्त्याउन सक्छ, जसले नेपालजस्ता देशमा सस्ता सामानको बाढी ल्याउन सक्छ, तर दीर्घकालमा स्थानीय उद्योगलाई हानि पुर्याउन सक्छ। अन्य देशहरूको युरोपेली संघको २०% ट्यारिफले गाडी, वाइन र अन्य उत्पादन प्रभावित छन्। युरोपले जवाफी ट्यारिफको तयारी गरिरहेको छ, जसले विश्व व्यापारमा तनाव बढाउन सक्छ।
जापान र दक्षिण कोरिया क्रमशः २४% र २५% ट्यारिफले गाडी र इलेकट्रोनिक उद्योगलाई असर गर्छ। जापानले कूटनीतिक वार्तालाई प्राथमिकता दिएको छ। भियतनाम र बंगलादेश: ४६% र ३७% ट्यारिफले यी देशको टेक्सटाइल र इलेकट्रोनिक निर्यातमा ठुलो धक्का लाग्नेछ, जसले नेपालको गलैँचा र हस्तकलालाई केही अवसर दिन सक्छ।क्यानडा र मेक्सिको छिमेकी देश भएकाले हालका ट्यारिफबाट बचेका छन्, तर पहिलेको २५% ट्यारिफले यिनको व्यापारलाई प्रभावित गरिरहेको छ।
अमेरिकामा रहेका नेपाली रेस्टुरेन्ट, किराना पसल र आयात-निर्यात व्यवसायले लागत वृद्धिको सामना गर्नुपर्ने हुन सक्छ। विशेष गरी भारत र चीनबाट आयात हुने खाद्यान्न मसला र अन्य सामानको मूल्य बढ्न सक्छ। साथै, विश्व बजारमा आपूर्ति शृङ्खलाको अवरोधले रोजगारी र व्यापारमा असर पार्न सक्छ। नेपाली व्यवसायीले नयाँ बजार र स्थानीय उत्पादनमा ध्यान दिनुपर्ने देखिन्छ भने नेपालले यो संकटलाई अवसरमा बदल्न क्षेत्रीय सहकार्य (जस्तै: सارک, बिम्स्टेक) मा जोड दिनुपर्छ। डिजिटल व्यापार र जलविद्युत निर्यातमा लगानीले वैकल्पिक बजार खोल्न सक्छ ।
